ابزارهای و وسایل ضروری برای طراحی هنری

طراح احساسات، تفکرات و دید شخصی خود را به کمک ابزار و وسایل مختلف تجسم می‌بخشد. او در انتخاب موضوع، ابزار، روش کار و نحوه بیان آزاد است و روش‌های جدیدی را کشف می‌کند یا ابزار و مواد تازه‌ای را به کار می‌گیرد.

آثار گوناگون یکی از مهم‌ترین منابع آموزشی هنرجویان است. آشنایی با وسایل طراحی و روش به‌کارگیری آن‌ها در تمرینات عملی نقش مهمی دارد. پس‌ازاین آشنایی برای دستیابی به مهارت تمرینات پی‌درپی و کسب تجربه کافی ضروری است.

برای طراحی با سه دسته وسایل سروکار داریم:

• ابزار یا مواد اثرگذار (مانند مداد، زغال، مرکب، قلم‌مو، …)،
• زمینه یا سطوح اثرپذیر (مانند دیوار، سنگ، چوب، پارچه، کاغذ، …)
• وسایل و ابزار کمکی (مانند تخته شاسی، تیغ (کاتر)، گیره، …).

ابزار، مواد و وسایل متعددی که امروزه برای طراحی ساخته می‌شوند، مانند تخته شاسی، سه‌پایه طراحی، انواع مداد و مرکب‌های رنگی، … امکانات مناسبی را برای طراح به وجود می‌آورند، اما نبود آن‌ها مانع طراحی نیست. بسیاری از طراحان بزرگ جهان، آثار ارزشمند خود را با مرکب خوشنویسی، قلم نی، پر پرندگان یا زغال به وجود آورده‌اند و این مسئله از ارزش آن‌ها نمی‌کاهد.

ابزار طراحی

به‌طورکلی با هر وسیله‌ای که بتوان بر سطحی اثر گذارد می‌توان طراحی کرد. اغلب طراحان از وسایل و ابزاری که با آن بتوان به‌سرعت خطوطی را ایجاد کرد یا سطحی را پوشاند، استفاده می‌کنند. ابزارهای متداول طراحی عبارت‌اند از : مداد، زغال، گچ (پاستل گچی)، قلم‌مو و قلم آهنی که با انواع مرکب مورد استفاده قرار می‌گیرند.

زمینه طراحی

اگرچه کاغذ، رایج‌ترین زمینه برای طراحی است، می‌توان از انواع سطوح تأثیرپذیر برای اجرای طرح استفاده کرد. دیوار غارها یا صخره‌های ناصاف اولین زمینه‌ها برای کار بودند که در بسیاری موارد دور از دسترس و ثابت بودند. الواح گلی، پوست حیوانات، چوب، پارچه و کاغذ دست‌ساز در طول زمان برای طراحی و نوشتن مورداستفاده انسان قرار گرفت. اگرچه این زمینه‌ها سطوح مناسبی بودند و به‌راحتی جابه‌جا می‌شدند، اما نگهداری آن‌ها در طول زمان چندان آسان نبود.

امروزه برای طراحی، بیشتر از کاغذ و مقوا استفاده می‌شود که تهیه و نگه‌داری و جابه‌جایی آن‌ها ساده‌تر از دیگر زمینه‌هاست. کارخانه‌های کاغذسازی انواع کاغذ و مقوای زبر، نرم، ضخیم، نازک، صیقلی، پرزدار، بافت‌دار ، سفید و رنگی در اندازه‌های استاندارد یا به‌صورت متری تهیه و به بازار عرضه می‌کنند. به دلیل تولید انبوه، هزینه آن‌ها مناسب و در دسترس همگان است.

وسایل کمکی

وسایل متعددی برای استفاده از ابزارها، مواد، زمینه‌ها، به کار گرفته می‌شوند. اغلب کاغذها و انواع مقوا در قطع استاندارد عرضه می‌شوند. در صورت نیاز به زمینه در اندازه‌های خاص یا تهیه کاغذ متری می‌توان کاغذ را در قطع دلخواه برش داد.

کاتر ابزار مناسبی برای برش یک یا چند کاغذ نازک به‌طور هم‌زمان است. حرکت سریع و یکنواخت دست و ثابت بودن زمینه‌ها هنگام برش ضروری است. در صورت نیاز به برش تعداد زیادی کاغذ در قطع یکسان بهتر است از دستگاه‌های مخصوص برش کاغذ در مغازه‌های فتوکپی، صحافی یا کاغذ فروشی استفاده شود.

برای آماده کردن نوک ابزارهایی چون مداد، زغال، پاستل، قلم نی و … از انواع تیغ استفاده می‌شود. ساده‌ترین وسیله برای تیز کردن نوک‌مدادی مدادتراش است اما هنگام طراحی بیش‌تر از تیغ برای تراشیدن لفافه چوبی مداد استفاده می‌شود. زیرا مدادتراش ۹۰ تا ۹۵ درصد از مغز مداد را از بین می‌برد. به کمک این تیغ‌ها می‌توان بدون صدمه زدن به مغز مداد چوب اطراف آن را تراشید.

زاویه نامناسب تیغ نسبت به مداد یا فشار دادن زیاد به تیغ باعث هدر رفتن مغز مداد یا شکستن آن می‌شود. تراشیدن مداد با تیغ، مانند تراشیدن قلم نی خطاطان به مهارت نیاز دارد.